İHALE VİRTÜÖZÜ
Yönetim Kurulu Başkanı Nihat Özdemir’in yönetimindeki Limak Holding, 2013 yılında, devam eden yatırımlar, artan üretim kapasitesi ve büyüyen bilançosuyla dikkat çekti. En çok ses getiren ise ortak girişim grubuyla birlikte alınan üçüncü havalimanı ihalesi oldu.
İnşaatın dışında başka sektörlere gireceğimizi tahmin ediyordum ancak sanayide bu kadar büyüyeceğimizi hayal bile etmiyordum" diyen Limak Holding Yönetim Kurulu Başkanı Nihat Özdemir (63), doğru öngörü ve iyi sektör seçimleri sayesinde başarıyı yakalayan yöneticilerden. Faaliyet gösterdiği sektörlerde verimli ve etkili olmayı, kapasite artırımıyla veya satın almalarla büyümeyi hedefleyen Özdemir, 2013 un en çok konuşulan, renkli isimlerinden biri oldu. Özdemir’in ajandası her yıl 1 milyar dolar yatırım yapmaya odaklı stratejilerle dolu.
Bulunduğu sektörlerde Türkiye’nin en büyük 10 şirketi arasında yer almak ve başarısını yurtdışında devam ettirmek en büyük arzusu. Fortune Türkiye tarafından "Yılın İş İnsanı 2013" seçilen Özdemir, Limak Holdingin son 10 yılda hızlı büyümesinin mimarı. Bu büyümede aldığı ihalelerin önemli payı olması nedeniyle nedeniyle "ihale virtüözü" olarak da biliniyor.
Özdemir’in en önemli özelliği, yatırım yapmak için hızlı büyüyen sektörleri seçmesi. Son 10 yılda enerji, inşaat, çimento, havacılık ve turizm sektörlerinde büyüdü. Özelleştirmeleri iyi değerlendirdi. Ardından enerji ve havalimanı yatırımları geldi. Yıllarca baraj ve havalimanları işiyle uğraştığı için giriştiği yan sektörlerde başarılı oldu. Müteahhitlik deneyimlerini sonuna kadar kullandı. Holdingin bünyesindeki 70 şirkette 20 bin kişi çalışıyor. Cirosu 3 milyar dolar.
2014 sonuna kadar yeni yatırımlarla yüzde 20 büyüyerek, 3,7 milyar doları yakalamayı hedefliyor.
Fortune 500 Türkiye listesinde, 264’üncü sıradan 113 uncülüğe yükselen Limak Yatırım, hedeflerinde hızlı ilerledi. İlk yıllarda tesisat projeleri, fabrika montajları ve çelik yapı alanlarına yoğunlaşan Limak, sonrasında, barajlardan sulama tesislerine, boru hatlarından arıtma tesislerine, otoyollardan havalimanlarına, limanlara, bina komplekslerinden endüstriyel tesislere uzanan geniş yelpazede güçlendi. Nihat Özdemir, büyümeyi "Türkiye’de büyük yatırım yapan şirketlerin yüzde 70’i müteahhitlikten çıktı. Çünkü bizler iş yapmayı, işi kurmayı diğer sektörlere göre çok daha kolay beceriyoruz" diyerek açıklıyor.
Fortune Türkiye Borsa Editörü Zeynep Aktaş, Limak Yatırım ile ilgili yaptığı değerlendirmesinde, şirketin hızlı büyüme ile dikkat çektiğine değiniyor ve ekliyor: "Hem satışlarında hem de kârında kayda değer bir artış söz konusu. 2010 yılında 287 milyon TL olan net satışları 2012 yılında 979 milyon TL’ye çıktı." Aktaş, şirketin ana faaliyet gelirinin, havaalanı işletmeciliğiyle elektrik satışından geldiğini, söz konusu gelir kaynaklarının yıllar içinde şirkete düzenli nakit akışı sağladığını sözlerine ekliyor.
Limak’ın büyümesi organik değil, satın almalar yoluyla kazanılan ivmeyle sağlandı. Şirketin kurulduğu tarihten itibaren Limak, kazandığını yeni yatırımlara aktardı. İnşaat sektöründen sonra 1995’te turizm, 2000’de çimento sektörüne girdi. İstanbul’da yeni havalimanı yatırımı en cesur atılımlarından biri oldu. İnşaat sektöründeki deneyimini altyapı ve havalimanı işletmeciliğine aktardı.
Özdemir büyümeyi, "Limak’ı 1976 yılında ortağımla, üniversitedeki asistanlık görevlerimizden ayrılarak kurduk. O günden beri de hiç durmadan çalıştık. Türkiye’ye yatırım yaptık ve halen yapmaya devam ediyoruz. Türkiye sağlıklı büyüdükçe biz de büyüdük" diyerek yorumluyor.
LİMAK YATIRIMIN SATIŞLARINDA VE KÂRINDA KAYDA DEĞER BİR ARTIŞ SÖZ KONUSU. 2010’DA 287 MİLYON TL OLAN NET SATIŞLARI 2012 YILINDA 979 MİLYON TL’YE ÇIKTI.
Son iki senede Limak Holding devam eden yatırımlar ve yeni devralmalarla, sürekli artan üretim kapasitesi ve büyüyen bilançosuyla dikkat çekti. Konsolide gelirleri, 2011-2012 arasında yaklaşık yüzde 16 artış gösterdi. Gelirin sektörel bazdaki dağılımına bakıldığında, en büyük payın inşaattan geldiğini söylemek mümkün. Ardından da sırasıyla enerji ve çimento geliyor. Bütün sektörlerde, hedeflerde orantılı büyüme oranı yakaladı.
İskenderun Limanı birinci faz yatırımında 3 milyon TEUya çıkacak kapasitenin 1,3 milyonluk kısmı hazır hale getirildi. Özdemir, 2013’te ve sonraki her yıl için yüzde 20-25 büyümeyi odağına yerleştirdi. Enerji, önem verdiği sektörlerin başında geliyor. Rekor sürede tamamlanan Alkumru Barajı ve Hidroelektrik Santrali, 2011’de hizmete açıldı. 2013’te iki hidroelektrik santrali daha devreye aldı. Enerji üretim portföyünü doğalgaz ve kömür santralleriyle çeşitlendirdi. Enerji dağıtımdaki ve ticaretindeki lider rolünü korudu. İşletmede bulunan beş, inşaatı devam eden ise üç HES projesi var. Bunlann toplam kurulu gücü bin 100 megavat ve toplam elektrik üretim kapasiteleri de 3 milyar kilovat. Üretim portföyünün termik ayağında ise özelleştirme yoluyla devraldığı Hamitabat Doğalgaz Çevrim Santrali bulunuyor. Santrale yaklaşık 450 milyon euro yatırım yapıldı. Dağıtım portföyünde, bu yıl devralınan Kosova Elektrik Dağıtım şirketi dahil toplam beş elektrik dağıtım bölgesinde yılda yaklaşık 50 milyar kilovat elektrik dağıtımı gerçekleştiriyor.
İddialı olunan bir diğer sektör ise havalimanları. Sabiha Gökçen Havalimanı, holdingin en verimli işlerinden biri oldu. 2013’te Kosova’da Priştine Uluslararası Adem Yaşari Havalimanı ihalesinin kazanılması ve İstanbul’a yapılacak üçüncü havalimanı projesi bu alandaki deneyimleri pekiştirdi.
Limak, çimentoda ise önemli üretim hatlarına sahip.
Çimento sektöründe, yılda 12 milyon ton üretim kapasitesiyle Türkiye’nin üçüncü büyük çimento grubu olarak öne çıkıyor. Trakya ve Balıkesir Çimento fabrikalarının kapasite artışı ve yeni hat yatırımlarının 2014 yılı içerisinde tamamlanmasıyla klinker üretim kapasitesinde ikinci sıraya ve çimento üretim kapasitesinde birinci sıraya yükselmek en büyük hedeflerden biri. Fabrikalarda iyileştirme, kapasite artırımı, modernizasyon ve eneıji verimliliği çalışmalarına ağırlık veriliyor.
Limak Çimento Grubu, 2012 yılında Türkiye toplam çimento üretiminin yüzde 11’ini gerçekleştirdi. Yurtiçi satışlarda pazar payı, yaklaşık yüzde 12, çimento ihracatındaki payı ise yüzde 7 oldu. Grup toplamda, 2012 yılında bir önceki yıla göre yüzde 8’in üzerinde büyüme gerçekleştirdi. 2013’te büyük yatırım hamlesi başlattıklarını söyleyen grup CEO’su Gültekin Aksüyek, yatırımların 2014’un ikinci yarısında bütünüyle tamamlanacağını ve bu paralelde grup cirosunu 2015 yılında yüzde 25 artırmayı hedeflediklerini söylüyor.
Limak turizm sektöründe de oldukça iddialı. 2015 yılı için 750 milyon dolar ciro hedefliyor. 2013’te, lüks şehir oteli konseptindeki sekizinci oteli Limak Eurasia’yı, İstanbul Kavacık’ta hizmete açtı. Tarsus’taki golf sahası ve iki otel için yatırım çalışmalan devam ediyor. Balkanlar, Orta Avrupa ve ABD’de otel satın almalar için çalışmalar yürütüyor.
Limak’ın portföyünde enerji, altyapı, havalimanları yönetimi ve operasyonları ve liman işletmeciliğini kapsayan birçok operasyonel şirket var. Sekiz ayrın ülkede takip ettiği 22 büyük proje mevcut. Doğu Avrupa ve Balkanlar, Afrika, Ortadoğu ve Körfez Bölgesi, Kafkaslar, Hint Yanmadası takip ettiği bölgeler. Kosova, Makedonya, Hırvatistan ve Karadağ ise aktif olduğu ülkeler.
Limak, kârlılığın GSYIH’deki büyümeye bağlı olduğu sanayilerde faaliyet gösteriyor. Ekonomide meydana gelebilecek iniş çıkışlar, firmayı doğrudan etkiliyor. Şirketin ana faaliyet konusu kapsamında bulunan elektrik tüketimi, hava ve deniz trafiğiyle gönderilen kargo hacimleri, ekonomik gelişmelere bağlı olarak azalıp çoğalıyor. Bu çerçevede Limak, ekonomide yaşanan iniş çıkışlardan etkileniyor. Aktaş, "2011 yılında halka açılmak için BISTe başvuran Limak için hazırlanan taslak izahname, şirketin büyük oranda dış finansmana bağlı olduğunu gösteriyor. Uzun dönem finansman almada ortaya çıkacak herhangi bir engel veya faiz oranlanndaki artış, ister istemez firmanın faaliyet kârlılığını olumsuz yönde etkileyebilir" diyor. Firmanın yayımladığı taslak izahnameye göre, finansal yükümlülüklerin büyük çoğunluğu, değişken faiz oranlı borçlardan oluşuyor. Dolayısıyla, faiz oranlanndaki dalgalanmalara bağlı olarak risklerin oluşması mümkün. Finansal piyasalarda meydana gelebilecek dalgalanmalar, faiz oranlanndaki sıçramalar, şirketin kârlılığı üzerinde baskı yaratacak faktörler arasında gösteriliyor.
Temmuz 2013’te Siirt Sanayi ve Ticaret Odasının toplantısına başkanlık ederken, mevcut sistemden para kazanamadıklarını söyleyen Özdemir, "Herkes zannediyor ki, iş aldığımızda zengin oluyoruz. Halbuki zarar ediyoruz. Para kazanmamız bugünkü sistemde mümkün değil. Yol, baraj, sulama ve bina işinde büyük imkanlarla çalışmamıza rağmen para kazanamıyoruz" açıklamasını yapıyordu. Özdemir, ekonomistler tarafından, borçla büyüyen şirket olarak eleştiriliyor. Tüm bunlara rağmen, Özdemir’in kararlı olma stratejisi işe yarıyor.
Öte yandan, Limak’ı güçlendiren birçok faktör var. Bunlardan biri, Limak’ın çok sayıda yerli ve yabancı ortakla birlikte iş yapması. Şirket kültürü ortaklığa çok yatkın, ortaklığı hızlı büyümede itici güç olarak kullanıyor. Özdemir, "Çok fazla ortağımız var. Şirket prensibi olarak edindik bunu. Demiryolunda dört ortağız, elektrik dağıtımında üç, enerjide çoklu ortaklığımız var, Priştine’de Fransızlarla ortağız, İskenderun Limanına çokuluslu bir altyapı fonunu yüzde 20 ortak aldık. Ortaklık çok faydalı, hem risk paylaşımı hem oto kontrol getiriyor. Yabancılann farklı yaklaşımlarını görüyoruz. Herkese de ortaklık yapmayı öneriyoruz" diyor. Limak-Cengiz-Kolin ortaklığının üstlendiği işlerin değeri 47 milyar doları buldu.
Limak’ın ana stratejisi, kayda değer GSYIH’ye ve altyapı yatınmlarında büyüme fırsatı olan ülkelerde yatırım yapmak üzerine. Bu noktada Türkiye büyüklük, nüfus, GSYIH büyümesi ve altyapı yatırımları ihtiyacı açısından en çekici küresel pazarlardan biri olarak nitelendirilirken, henüz büyümesinin sınırına gelmediği gözleniyor.
Grubun cirosunun yüzde 35’i inşaattan, yüzde 20’si ise enerjiden geliyor. Şirketin portföy büyüklüğü 4 milyar dolar düzeyinde. Bunun belli bir bölümü dış finansmandan sağlanıyor. Grubun havalimanı projeleri ise ölçekleri değiştirecek yapıda ilerliyor. Sektör temsilcileri, Özdemir’in para kazanmaktan çok değer yaratmak peşinde olduğunu söylerken, iş politikasına dair olumlu değerlendirmelerde bulunuyorlar.
Bu olumlu değerlendirmelerden payını alanlardan biri de Limak’ın turizm yatırımlarının kaptan köşkünde oturan, Nihat Özdemir’in 40 yıldan fazla dostu, kader arkadaşı ve ortağı olan Sezai Bacaksız. Ankara Gazi Üniversitesi’nde birlikte makine mühendisliği okuyup, master yapıp, asistan olup sonra da Limak’ın temellerini birlikte atan ikili, işlere aynı hızla devam ediyorlar. Vites küçültmeden, yeni fırsatlarla büyüyorlar. Limak Holding ile ilgili anılarını anlatırken Bacaksız, şirketin ismini bulmak için başlarından geçen olayı şöyle aktarıyor: "İsim tesciline gittiğimizde, ikimiz de 28 yaşında genç çocuktuk. Memur, ’Dallı güllü isim koymayın’ dedi. Biz de makine kelimesinin önüne, arkasına ekler koyup, isim türettik. Lider kelimesinden ‘Lİ’ yi bulduk." Bacaksız, Özdemir’in iş hayatındaki arkadaşlığını ise, "Nihat Beyle üniversite sıralarından beri birlikteyiz. Anlaşmak için çoğu kez konuşmaya bile gerek duymayız. Zaten birbirimizin ne düşüneceğini biliriz. Bir şirket anayasamız var. Bu anayasayla birlikte yavaş yavaş kendimizi tasfiye edip yerlerimizi yeni kuşaklara, profesyonellere terk etmeyi planlıyoruz" diyor.
Özdemir ve Bacaksız’ın çocukları da mühendis ve Limak’ta görev yapıyorlar. Patron çocuğu gibi değil, diğer mühendisler gibi mesleğe en alt noktalardan başlayarak bugünkü konumlarına gelen kişiler. Grupta merkeziyetçi bir yapı yok. Dışarıdan yönetici transfer etmek yerine, grup içinden yöneticiler yetiştiriliyor. Nihat Özdemir’in kızı Ebru Özdemir iş geliştirme, ihale işlerinden sorumlu, oğlu Batuhan enerji. Sezai Bacaksız’ın iki oğlundan Serhan Bacaksız çimento, Serdar Bacaksız ise inşaat, iş geliştirme ve havacılık alanında çalışıyor. Ebru Özdemir, "Bizler işlerimize en tepeden başlamadık. Stajlarımızı şantiyelerde yaptık" diyor. Çalışkanlık özelliğini babasından almış. Nihat Özdemir, haftanın altı günü çalışıyor. Öyle ki pazar günleri de işlerini takip ediyor.
Ana hedefi, başarmak ve işi zamanından önce bitirmek.
Limak gelecek 10 yıl içinde sadece Türkiye’nin değil global pazarda da coğrafyanın en başarılı şirketleri arasında olmayı hedefliyor. Ciroda yıllık ortalama, yüzde 20 artış öngörülüyor. Yatırım hedefi, her sektörde farklılıklar içeriyor. Elektrik dağıtım bölgelerinde, Kosova da dahil olmak üzere iyileştirme yatırımlarına ağırlık veriliyor. Hidroelektrik ve jeotermal santral yatırımları, Hamitabat Doğalgaz Çevrim Santrali yenileme yatırımları gündemde. Yeni havalimanı ve Ankara Hızlı Tren Garı yatırımı, Kıbrıs Limak Babylon Deluxe Hotel inşaatı ve Tarsus golf oteli projeleri, 2014 un öne çıkan projeleri. Turizmde, sekiz otel ile Türkiye’nin en büyük beş otel zincirinden biri unvanını koruyup uluslararası zincir olma stratejisine odaklanıyor. Bu otellerle birlikte, 2015 yılına kadar toplam 8 bin yatak kapasitesine ulaşacak.
Çimento ve hazır beton sektöründe ise sürdürülebilir büyüme devam ettirilecek. Gıda sektöründe Limkon ile doğal ürün içerikleri tek kaynaktan pazara sunulacak. Şirket Wild’ın dünya üzerindeki 22 tesisinin tedarikçisi olacak. Grup, medya alanında alım fikrinden vazgeçti ve bu yönde farklı bir kararı şimdilik yok.
Enerji sektöründe yeni yatırımlar devam edecek.
Limak, elektrik dağıtımda ortaklarıyla beraber 10 milyon aboneye elektrik dağıtıyor. Enerjide üretim tarafında, Elazığ ilinde Fırat Nehri-Peri Çayı üzerinde inşaatına devam edilen ve kurulu gücü 130 megavat olan Pembelik Barajı 2014’te devreye sokulacak. Bir jeotermal santralin daha yapılması gündemde.
Gelecek planlaması sürdürülebilir büyüme üzerine olan Limak’ta önümüzdeki dönemde, mevcut tesislerde iyileştirme, kapasite artırımı, modernizasyon, temiz teknoloji ve enerji verimliliğini içeren yatırımlar, daha da ağırlık kazanacak gibi görünüyor.